OKUL ÖNCESİ DÖNEM RİSK FAKTÖRLERİ

Bireysel Risk Faktörleri

·        Prematüre doğum ( bu süreçte fiziksel olarak zayıf olma, anneden ayrı kalma gibi etkenler)

·        Kronik hastalıkları olma

·        Zorlu yaşam olaylarını (göç, terör, kayıp-yas vb.) deneyimleme

·        İhmal ve istismar deneyimlerine sahip olma

·        Hastanede yatma

·        Yeterli beslenmeme

·        Kaygılı/Kaçıngan bağlanma ( bakım veren kişiyle ya da ebeveynle güvenli bağlanmanın sağlanamaması)

·        Özel gereksinimli olma ( otizm, down sendromu, dil konuşma bozukluğu gibi)

·        Dil, fiziksel gelişim gibi bir alanda yaşıtlarına göre geride olma veya ileride olma ( sadece geride olan çocukla değil aynı zamanda ileride olan çocuklar da riskli gruptadır özellikle yüksek zekalı bireyler)

·        Sosyal beceriler, iletişim becerileri, duygu düzenleme becerileri gibi becerilerin yetersizliği

Ailesel Risk Faktörleri

·        Aile üyelerinin kronik hastalıkları ve ruhsal sorunlar

·        Aile içi şiddet ve çatışma ortamı

·        Aile üyelerinin umut, mutluluk, huzur gibi duyguları az deneyimliyor olması veya hiç deneyimlememesi

·        Ebeveynlerin boşanması ve/veya tek ebeveynle yaşama

·        Olumsuz ebeveyn tutumları

·        Ebeveynlerin erken yaşta ebeveyn olması

·        Aile üyelerinin herhangi birinin veya hepsinin madde/alkol kullanımı

·        Aile üyelerinin herhangi birinin veya hepsinin düşük eğitim düzeyi

·        Aile üyelerinin herhangi birinin veya hepsinin suça karışmış olması

 

Okul Sistemi Risk Faktörleri

·        Gelişimi destekleyen etkinliklerin eksikliği/yokluğu

·        Akran zorbalığına maruz kalma

·        Akran zorbalığı, ihmal gibi zorlayıcı yaşam olaylarının önlenmesine veya müdahalesine yönelik çalışmaların eksikliği/yokluğu

·        Farklılığı desteklemeyen okul iklimi

·        Cesaretlendiren ve geribildirim veren öğretmenlerin eksikliği

·        Sınır koyma, kurallara katılma gibi konularda çalışmaların yapılmaması

·        Okul değiştirmek zorunda kalma

·        Sınırlı akran desteğine sahip olma

·        Herhangi bir nedenle akranların dışlaması veya ayrımcılığa maruz bırakması

·        Okulda zorlayıcı bir yaşam olayıyla (şiddet, ihmal vb.) karşılaşma

 

Çevresel Risk Faktörleri

·        Düşük sosyoekonomik düzey

·        Mali zorluklar /dalgalanmalar

·        Yoksulluk

·        Çocuğun gelişiminden çok akademik başarı gibi tek bir noktaya odaklanan çevre

·        Azınlık olma/Kültürel ayrımcılığa maruz kalma

·        Toplum desteğinin olmaması

·        Akran ilişkilerini geliştirecek alanların olmaması

·        Çocuğa yönelik algı (okul öncesi kurumların gerekliliğine yönelik algı)

 

 

OKUL ÖNCESİ DÖNEM KORUYUCU FAKTÖRLER

Bireysel Koruyucu Faktörler

·        Güvenli bağlanma

·        Düzenli uyku alışkanlığı

·        Dengeli beslenme

·        Etkinliklere katılma motivasyonu

·        Mizah, iyimserlik, umut gibi özelliklere sahip olma

·        Dikkat düzeyinin yüksek olması

·        Karar verme becerilerine sahip olma

·        Belli bir alana (sanat, spor vb.) yatkınlık veya yeteneğin olması

 

 

Ailesel Koruyucu Faktörler

·        Yakın ve sevgi dolu aile ilişkilerine sahip olma

·        Çocukla ilgili sorumluluklar aile içinde dengeli dağıtılması

·        Okul öncesi eğitime önem veren aileye sahip olma

·        Demokratik aile tutumu

·        Etkili ebeveynlik becerileri

·        Çocuğun ihtiyaçlarının farkında olan aile üyelerine sahip olma

·        Okul öncesi faaliyetlerle ilgilenen aile üyelerine sahip olma

·        Aile üyelerinin özellikle ebeveynlerinin psikolojik sağlamlılığının yüksek olması

·        Aile üyelerinin fiziksel ve ruh sağlığı

·        Okul içi etkinliklere katılımı sağlayacak ekonomik ve psikolojik desteği veren ebeveynlere sahip olma

·        Olumlu kardeş ilişkileri

·        Aile içi kuralların ve sınırların açık olması

·        Aile içi kurallarda tutarlılık olması

·        Aile içi kuralların oluşturulmasında çocuğun katılımını sağlama

·        Aile içi iletişimin destekleniyor olması

 

Okul Sistemi Koruyucu Faktörler

·        Destekleyici akran ilişkileri

·        Her bir gelişim alanını destekleyen etkinliklerin varlığı

·        Çocuğun gelişimini takip eden okul yönetimi ve öğretmenler

·        Cesaretlendiren ve çocuğun başarılarını öven öğretmenlerin varlığı

·        Düzenli yapılan aile görüşmeleri

·        Okula aidiyeti artıracak etkinliklerin varlığı

·        Rehberlik servisinin olması

·        Çocuğun duygularını ve düşüncelerini ifade edeceği ortamların varlığı

·        Öğretmenlerin ve diğer okul çalışanlarının iyi oluş düzeylerinin yüksekliği

·        Duygu düzenleme, sosyal beceriler gibi çeşitli beceri alanlarında rol model olacak yetişkinlerin varlığı

·        Farklılıklara ve gereksinimlere duyarlı okul ortamı

·        Okul ve sınıf içi kuralların ve sınırların açık olması

·        Okul çalışanlarının çocuğu bütün gelişim alanlarını geliştirme gerekliliğini fark etmeleri psikolojik danışman ve okul öncesi öğretmenin iş birliği yapması

 

Çevresel Koruyucu Faktörler

·        Okul öncesi eğitimi destekleyen politikalar

·        Yakın çevredeki bireylerin çocuklarını okul öncesi kurumlara göndermeleri

·        Benzer kültüre sahip bireylerin varlığı

·        Destekleyici akraba ve komşu ilişkileri

·        Aile üyeleri dışında rol model olabilecek yetişkinlerin varlığı

·        Okul dışı kültür, spor, sanat gibi alanlarda faaliyet yürüten merkezlerin varlığı

·        Yüksek sosyoekonomik düzey

 

·